21.10.2024
KONUT SATISLARI ARTMASINA RAGMEN EV SAHIPLIGI ORANI DÜSÜYOR!
Motto Turkey Yönetim Kurulu üyesi Soner Keles, Türkiye’de konut satislarinin geçtigimiz ay yüzde 37 artmasina ragmen ülkemizde barinma sorununun azalmadigini son on yilda ev sahipligi oranin giderek düstügünü degerlendirdi.
Ülkemizde konuta olan talep içerisinde bulundugumuz yilin ilk 9 ayinda 1 milyona dayanmis durumda. Konut satislari hane halki sayisi ve nüfus artisindan daha fazla olmasina ragmen Türkiye’de ev sahipliligi orani giderek düsüyor. Bu durum konutun bir yatirim araci olarak tercih edildigini ve hali hazirda ev sahibi olanlarin birden fazla konut sahipliginin arttigini isaret ediyor.
Son on yilda konut satislari yillik 1,2 ile 1,5 milyon arasinda olmasina ragmen ev sahipliligi orani 15 yil öncesine göre daha da düsmüs durumda. TÜIK verilerine göre 2006’da yüzde 60,7 olan konut sahipligi orani 2020’de yüzde 57,8’e gerilerken, kiracilik orani yüzde 20'den yüzde 27,2'ye yükseldi. 2006-2020 döneminde en yüksek oran yüzde 61,1 ile 2014’te ölçülmüstü.
2014-2020 arasindaki son 6 yilda konut sahipligi orani 3,3 puan azaldi. Türkiye'de 23,4 milyon hanenin 15 milyon 384 bini kendi sahip oldugu evinde oturuyor. Yasadigi konut için 7 milyon hane ise kira ödüyor. Gerçek ihtiyaç sahipleri konuta erismedigi için barinma sorunu giderek derinlesiyor.
Ülkemizde kiraci orani hizla artiyor. Konuta erisemeyen toplum kiralik ev talebini yüksek olmasina neden oluyor. Konut fiyatlari son 6 aydir enflasyonun altinda artarken reel olarak azaliyor. Diger taraftan kiralik konut fiyatlari düsmüyor özellikle yüzde 25 sinirinin kalkmasi ile birlikte kiralar enflasyonun üzerinde artis gösterdi. Temel bir insan hakki olan barinma hakki, mülk sahiplerinin mülkiyet hakkina dönüsüyor.
Finansal bir araç haline gelen konutun alinip satilmasiyla gayrimenkul sektörü, barinma ihtiyacini karsilama amacinin disina çikti.Bu sorunun çözümü için sektörün tesvik edilerek erisilebilir konut arzinin arttirilmasi ve gelir seviyesi düsük gerçek ihtiyaç sahiplerinin de barinma ihtiyacina çözüm olacak finansal enstrümanlar sunulmalidir.
Sosyal konut üretimine hiz verilmeli ve bu süreçte sadece satin alma degil gerçek ihtiyaç sahipleri için sosyal konut kiralama seçenegi de olusturulmalidir. Toplumun genis bir kesimini ilgilendiren ulasilabilir konut sorununa sadece TOKI eliyle degil, özel sektöründe bu alanda konut üretimi tesvik edilmeli, uygun arsa, vergi ve kaynak düzenlemeleri yapilmalidir. Diger taraftan geçtigimiz ay konut satislari 21 ayin zirvesine çikti. Türkiye Istatistik Kurumu, eylül ayina iliskin konut satis istatistiklerine göre Türkiye genelinde konut satislari eylül ayinda bir önceki yilin ayni ayina göre yüzde 37,3 oraninda artti.
Geçtigimiz ay Aralik 2022'den bu yana en yüksek satis rakami görüldü. Konuta olan talebin yüzde 70 nin ikinci el satislarda olmasi gerçeklesen satis fiyatlarinin daha kisitli olduguna isaret etti.
Piyasada 4 ila 6 milyon arasi fiyatta konutlara talep oldugu tahmin ediliyor. Insaat maliyetlerine bagli olarak konut fiyatlarinin son birkaç yil içerisinde 10 kat artmasi, yüksek enflasyon, konut kredilerine erisimin zorlasmasi, arzin azalmasi gibi nedenlere insanlar konuta erismekte zorlaniyor.
Yillik yaklasik 800 bin konut ihtiyacina karsin, krediye erisim zorlugu ve insaat maliyetlerindeki artis yeni konut üretimini geçtigimiz yil 500 bin adede kadar düsürdü. Yüksek fiyatlardan dolayi ilk el konuta olan ilginin azalmasi müteahhitlerin sektöre olan ilgisini azaltti.